Orthomoleculaire geneeskunde: wat is dat eigenlijk?
De term ‘orthomoleculaire geneeskunde’ is relatief nieuw, maar wel gebaseerd op oeroude inzichten en evolutionaire perspectieven. In 1968 introduceerde de Amerikaanse scheikundige en nobelprijswinnaar Linus Pauling deze term. Orthos is het Griekse woord voor: juist, recht of gezond. En ‘moleculair’ verwijst naar de structuur van de moleculen. Samen betekent het in feite ‘de juiste moleculen‘. De orthomoleculaire geneeskunde gaat er vanuit dat een juiste concentratie en verhouding van natuurlijke stoffen als vitamines, mineralen, eiwitten, vetten en koolhydraten het zelfgenezend vermogen van het lichaam bevordert en gezondheid ondersteunt. Een gevarieerd en gezond voedingspatroon staat in de orthomoleculaire geneeskunde daarom centraal. Orthomoleculaire geneeskunde wordt daarom ook wel eens voedingsgeneeskunde genoemd.
De geneeskrachtige werking van voeding
Terugkijkend in de tijd zijn er heel wat wijzen die al over de geneeskrachtige werking van voeding spraken. Hippocrates (460-370 v. Chr.) deed meer dan tweeduizend jaar geleden de uitspraak ‘Laat voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding’. Ook Florence Nightingale (1820-1910), een Britse verpleegkundige die wereldberoemd werd doordat ze tijdens de Krimoorlog soldaten verzorgde, benadrukte het belang van de juiste omstandigheden zoals voeding, rust, reinheid, frisse lucht, licht en warmte om de patiënt zo goed mogelijk in conditie te houden. Ze is de grondlegster van de moderne verpleegkunde en had een duidelijke holistische visie. Over chirurgie en medicijnen zei ze: ‘geen van beiden kan iets anders doen dan obstakels verwijderen; geen van beiden kan genezen; alleen de natuur geneest’. Medicijnen en chirurgische ingrepen zijn natuurlijk effectief en levensreddend in veel situaties, maar voor een goed genezingsproces heeft het lichaam ook de juiste grondstoffen en bouwstoffen nodig. Met de opkomst van onder meer antibiotica als krachtig geneesmiddel tegen infectieziekten en de ontwikkeling van andere medicijnen, raakte de rol van voeding de laatste eeuw steeds meer op de achtergrond. De aandacht lag op het bestrijden van ziekte en symptomen in plaats van op het versterken van de gezondheid. En dat zien we terug in het ontstaan van welvaartsziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker. Steeds meer wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat voedingsgewoonten hierin een belangrijke rol spelen. Er valt nog veel winst te behalen met goede voeding!
De dokter van de toekomst zal geen medicijnen geven, maar zal zijn patiënt interesseren voor de zorg voor het menselijk lichaam, voor voeding en voor de oorzaak en preventie van ziekte
Thomas Edison, 1903
Wat houdt een orthomoleculaire behandeling in?
Een orthomoleculaire behandeling heeft als doel om via de voeding zoveel mogelijk nuttige voedingsstoffen binnen te krijgen en tegelijkertijd zo min mogelijke schadelijke stoffen. Met voeding wordt dan vooral oervoeding bedoeld, zoals vis, gevogelte, groenten, fruit, noten, zaden en kruiden. Dit voedingspatroon is rijk aan stoffen als vitamines, mineralen en goede bouwstoffen, die allen bekend zijn voor ons lichaam. Tegenwoordig lijkt het aannemen van alleen een gezond en gevarieerd voedingspatroon echter niet genoeg. Door verarming van de landbouwgrond bevatten de gewassen nu bijvoorbeeld veel minder mineralen, vitaminen en eiwitten en juist meer koolhydraten dan 100 jaar geleden. Daar komt bij dat vervuiling in de lucht, schadelijke stoffen in de voeding en chronische stress waaraan we steeds meer blootstaan, voortdurend aanspraak doen op de vitaminevoorraad in ons lichaam. Die combinatie maakt het soms noodzakelijk om naast een gevarieerd voedingspatroon extra voedingssupplementen in te zetten. Voedingssupplementen bevatten bijvoorbeeld vitaminen, mineralen, aminozuren (onderdelen van eiwitten) of omega-3 vetzuren in een hoge dosis. Voedingssupplementen kunnen daarom ook onderdeel uitmaken van een orthomoleculair behandelplan.
Voeding is niet het enige aandachtspunt binnen de orthomoleculaire geneeskunde. Er zal ook aandacht zijn voor beweging, ontspanning, een goede slaaphygiëne en gedrag, leefstijlfactoren die op hun beurt allemaal bijdragen aan gezondheid.
De orthomoleculaire en reguliere geneeskunde
De orthomoleculaire geneeskunde kijkt met een holistische blik naar een individu. Bij ziekte streeft het er naar om met goede voeding en een gezonde leefstijl de juiste voorwaarden te creëren zodat het lichaam zichzelf kan herstellen. Het pakt onderliggende verstoorde werkingsmechanismen aan en dus de oorzaak van klachten. Het kan bovendien goed preventief ingezet worden om te voorkomen dat mensen ziek worden. Het kijkt daarmee op een andere manier naar geneeskunde dan de reguliere vorm. De reguliere geneeskunde richt zich veelal op het bestrijden van de klacht of de ziekte, maar pakt daarmee onderliggende verstoorde werkingsmechanismen veelal niet aan. Dit is in sommige situaties zeer effectief. Maar in het voorbeeld van hart- en vaatziekten, diabetes en kanker schiet het vaak tekort.
Orthomoleculaire geneeskunde wordt ook wel eens alternatieve geneeskunde genoemd. Een betere benaming is complementaire geneeskunde, omdat het de reguliere geneeskunde goed kan aanvullen. Beide vormen kunnen over het algemeen goed naast elkaar bestaan. Toch kunnen orthomoleculaire middelen en reguliere medicijnen elkaars werking wel beïnvloeden. Houd daarom je behandelend arts of therapeut altijd op de hoogte van de middelen die je gebruikt.
De beroeps- & belangenvereniging MBOG (Maatschappij ter Bevordering van de Orthomoleculaire Geneeskunde) legt in de korte video hieronder uit wat orthomoleculaire geneeskunde inhoudt.
Voedingsverhaal
Marloes van Heijningen-Waanders
Ugchelen
KvK: 88246663
